Alat-Alat
Berfikir Dalam Membuat Nota
Dalam
membuat nota, alat berfikir mampu membantu pelajar untuk menggunakan minda
dengan lebih bijak dan berkesan. Menurut Som dan Dahalan (1998) alat berfikir
merupakan instrumen yang dapat membantu kita menggunakan minda dengan lebih berkesan
dan lebih sistematik. Idea-idea dapat disampaikan dan menjadi lebih tersusun,
jelas dan mudah difahami. Terdapat beberapa alat berfikir dalam membuat nota.
Pengurusan Grafik
Pengurusan grafik merupakan
satu kerangka atau medan yang digunakan untuk memindahkan apa yang sedang
difikirkannya dari dalam minda ke atas kertas untuk dilihat dan disusun. Dengan
pengurusan grafik, seseorang itu dapat melihat secara eksplisit proses berfikir
yang berlaku dalam mindanya. Pengurusan grafik mempunyai pelbagai jenis. Antaranya:
1. Pengurusan
grafik membanding dan membeza
Pengurusan grafik ini amat berguna bagi
mendapatkan kejelasan dan pemahaman bagi konsep-konsep yang sukar dan
mengelirukan. Boleh digunakan untuk mata pelajaran yang memerlukan murid untuk
membuat persamaan dan perbezaan di antara dua konsep atau tajuk.
2. Pengurusan
grafik meramal kesan akibat
Pelajar akan dapat biasakan diri untuk
membuat ramalan yang bijak apabila menggunakan pengurusan grafik ini.
Muriddapat membuat ramalan berdasarkan bukti-bukti atau sokongan yang kukuh.
Kemahiran berfikir membuat ramalan boleh digunakan untuk isi-isi tertentu bagi
semua mata pelajaran.
3. Pengurusan
grafik mengesahkan sumber maklumat
Kita perlu mengesahkan maklumat yang
diterima dengan meninjau sama ada sumber maklumat itu boleh dipercayai atau
tidak. Dapatan penyelidikan perlu disahkan kebolehpercayaan. Begitu juga denagn
maklumat dalam penulisan,ia perlu ditimbang secara kritis. Dengan menggunakan
pengurusan grafik ini pelajar dapat mengetahui cara untuk mengesahkan sesuatu
sumber maklumat.
4. Pengurusan
grafik idea berpusat
Pengurusan grafik ini digunakan untuk
menunjukkan bahagian,kesan atau sumbangan kepada sesuatu tajuk atau idea. Ia
dapat membantu pelajar untuk menghubungkaitkan bahagian-bahagian kepada idea
keseluruhan bagi semua bidang pelajaran.
5. Pengurusan
grafik membuat kategori
Pelajar dapat membuat analisis dan
klasifikasi serta dapat menerangkan ciri-ciri sesuatu objek atau itam untuk
menunjukkan hubung kait antara objek-objek dalam kelas yang sama.
Peta Minda
Peta minda merupakan sejenis rajah yang
dilukis unutk meringkaskan maklumat, idea, tugasan atau huraian yang padat. Dalam
erti kata lain petaminda merupakan satu lakaran grafik pemikiran individu. Peta
ini boleh menjadikan perkara yang trseirat menjadi tersurat. Peranan penting
peta minda adalah untuk mencatat, merekodmaklumat dan membuat suatu persembahan.
Peta minda mempunyai garis panduan yang tersendiri iaitu:
1.
Mula
daripada tengah halaman berdasarkan tajuk atau idea sesebuah topik
2.
Wujudkan
beberapa kelompok atau kategori kata atau penenrangan tentang tajuk tersebut.
3.
Kembangkan
garisan untukmenghasilkan corak yang tertentu
4.
Gunakan
kata kunci, gambar,imej tiga matra atau symbol
5.
Tuliskan
kata penghubung di atas garisan.
6.
Jadikan
corak lebih menarik
7.
Gunakan
gambar,warna dan corak untuk menunjukkan perkaitan antara isi.
8.
Gunakan
bentuk yang ringkas seperti kod peribadi supaya lebih cnatik
9.
Gunakan
kreativiti masing-masing untuk menjadikan peta Minda yang lebih asli.
Pemetaan i-THINK
i-THINK yang bermaksud innovative
thinking bertujuan untuk mempertingkatkan dan membudayakan kemahiran berfikir
dalam kalangan pelajar ke arah meghasilkan pelajar yang berkreatif, kritis dan
inovatif. Program ini merupakan hasik kerjasama antara Kementerian Pnedidikan
Malaysia (KPM) dengan Agensi Inovasi Malaysia (AIM) serta telah dirintis di
sepuluh buah sekolah yang terdiri daripada enam sekolah menengah dan empat
sekolah rendah sebelum diperkembangkan kepada ke seleruh Malaysia. Dapatan pentaksiran
antarabangsa (TIMSS dan PISA) mendapati kedudukan Malaysia semakin menurun
terutama dalam subjek bahasa, Sains dan Matematik. Kajian mendapati murid yang
berpengetahuan tidak tahu untuk mengaplikasikan pengetahuan mereka. Pengenalan program
ini bertujuan untuk melahirkan modal insan yang mempunyai pemikiran
kreatif,kritis dan inovatif serta dapat memupuk kemahiran berfikir aras tinggi
(KBAT) serta mampu berdaya saing. Alat berfikir yang telah diperkenalkan dalam
program ini adalah peta pemikiran. Dipersembahkan dalam lapan bentuk peta
pemikiran secara visual yang mudah diguna pakai dan difahami oleh pelajar yang
merentasi kurikulum. Peta pemikiran ini bolah digunakan oleh murid seawal usia
empat tahun.
1.
Circle
map (Peta Bulatan)
Digunakan untuk sumbangsaran idea dan
mempamerkan pengetahuan sedia berkaitan dengan sesuatu tajuk dengan memberikan
maklumat mengikut konteks.
2.
Bubble
Map (Peta Buih)
Digunkan untuk meningkatkan kebolehan
murid bagi mengenalpasti atau menunjukkan kualiti. Biasanya menggunakan
perkataan deskriptif atau huraian.
3.
Double
Bubble Map (Peta Buih Berganda)
Digunakan untuk membanding beza sesuatu.
4.
Tree
Map (Peta Pokok)
Digunakan untuk mengklasifikasikan bahan
atau idea.
5.
Brace
Map (Peta Dakap)
Digunakan untuk menganalisis objek
fizikal. Garisan di sebelah kiri adalah nama atau imej keseluruhan objek. Garisan
pada bahagian kedua adalah bahagian utama.
6.
Flow
Map (Peta Alir)
Digunakan untuk membuat urutan sesuatu
proses.
7.
Multi-flow
Map (Peta Pelbagai Alir)
Digunakan untuk menunjukkan dan
menganalisis hubungan sebab dan akibat. Segiempat yang berada di tengah dalah
peristiwa yang penting. Bahagian sebelah kiri dalah sebab-sebab peristiwa
tersebut, manakala bahagian sebelah kanan pula adalah akibat daripada peristiwa
tersebut.
8.
Bridge
Map (Peta Titi)
Bridge Map digunkaan untuk memberi
peluang kepada pelajar untuk mengaplikasikan proses analogi dengan menggunakn
faktor penghubungan.
Teknik Menyoal Aras Tinggi
Menurut
William Wilen dari Kent State University, USA telah menyatakan bahawa seseorang
pelajar yang bertanya adalah seseorang yang berfikir. Menurut Kindsvatter
(1992), sekiranya soalan yang ditanya berasaskan kognitif tinggi, bermakna ia
sedang berfikirpadaaras yang tinggi. Soalan merupakan alat berfikir yang sering
digunakan dalam kelas.
Penyoalan
Sokratik
Pengajaran
yang menggunakan penyoalan,iaitu mengemukakan soalan demi soalan untuk menimbulkan
rasa ingin tahu dan meningkatkan kefahaman serta menyelesaikan masalah secara
berperingkat-peringkat.
Jenis pertanyaan sokratik
1.
Pertanyaan
untuk Klarifikasi
2.
Pertanyaan
yang menjejaki Asumsi
3.
Pertanyaan
yang menyelidik alasan dan bukti contoh
4.
Pertanyaan
tentang pandangan dan oerpevtives
5.
Pertanyaan
yang menyelidik dan konsekuensi
Soalan
Bertumpu dan Bercampah
Mengetahui
pengetahuan,kefahaman,dan apliakasi ilmu pengetahuan
1.
Soalan
bertumpu
Soalan yang memerlukan jawapan yang
terhad dan tepat. Soalan bertumpu merupakan soalan beraras rendah. Soalan ini
merupakan soalan tetutupdan bersifat objektif.
2.
Soalan
mencapah
Soalan yang memerlukan jawapan yang
lebih analitik, berbentuk sintesis. Soalan mencapah merupakan soalan beraras
tinggi dan terbuka serta bersifat subjektif.
Lingkaran
Soalan
Sesuai digunakan oleh guru
kerana berupaya memantapkan penguasaan kemahiran membaca murid-murid. Digunakan
oleh guru ketika pengajaran. Bentuk-bentuk soalan yang membari tumpuan kepada
skop-skop tertentu:
1.
Perkara
(P) merujuk kepada idea, isu, tajuk, tema, peristiwa atau teks.
2.
Individu
(I) merujuk kepada individu yang terlibat.
3.
Luar
individu (LI) merujuk kepada masyarakat kawasan, daerah, negeri, negara dan
luar negara.
Diperkenalkan oleh Christenbury dan
Keiiy (1983). Bagi negara kita teknik ini diperkenalkan oleh W.Wilen (1994).